Bạch kim là gì? Từ xa xưa kim loại này được xem là thứ vô cùng quý hiếm và chỉ những quý tộc mới được đeo trang sức làm từ kim loại này. Nhưng ngày nay, bạch kim đã dần phổ biến và được đông đảo người quan tâm nhiều hơn. Hãy cùng Tintrangsuc tìm hiểu xem bạch kim là gì và tại sao nó lại “HOT” đến vậy ngay trong bài viết nhé!
Tổng quan về bạch kim?
Bạch kim là gì?
Bạch kim hay còn được gọi là Platin, Platinum là một nguyên tố hóa học có trong bảng tuần hoàn có ký hiệu là Pt. Đây là một trong những nguyên tố hiếm nhất trong lớp vỏ Trái Đất với mật độ phân bố trung bình khoảng 0,005mg/ kg, 60% sản lượng bạch kim đến từ Nam Phi.
Tên gọi Platin xuất phát từ câu thuật ngữ “Platina Del Pinto” của Tây Ban Nha, thuật ngữ này mang ý nghĩa ca ngợi vẻ đẹp óng ả, lung linh hơi sắc bạc của dòng sông Pino. Một tên gọi hoàn hảo cho cả về mặt quý hiếm lẫn màu sắc.
Thời xưa, Platin thường được tìm thấy tại các bồi tích tự nhiên của một số con sông. Được chính người Nam Mỹ thời kỳ tiền Colombus phát hiện và đưa vào sản xuất.
Mặc dù kim loại bạch kim đã được vào các bản thảo nghiên cứu tại Châu Âu từ thế kỷ XVI. Nhưng mãi đến năm 1748 mới được ông Antonio De Ulloa công bố và trở thành tâm điểm của các cuộc nghiên cứu sâu hơn. Nhờ vậy dần dần con người mới biết đến Platinum là gì, pt là kim loại gì.
Đặc tính của bạch kim?
Kim loại bạch kim (ký hiệu Pt, số hiệu nguyên tử 78) không chỉ được biết đến là một trong những kim loại quý hiếm nhất thế giới mà nó còn được biết đến với các danh xưng mỹ miều như “Nữ hoàng kim loại”, “Ông vua kim loại”,..
Sở dĩ có những tên gọi đấy là do bạch kim có tính ứng dụng cực kỳ cao trong đời sống hàng ngày bởi các đặc tính ưu việt như:
- Độ cứng – Nằm trong khoảng từ 4 đến 4,5 trên thang điểm Mohs. Mặc dù không phải quá cao nhưng vẫn cứng hơn so với vàng và bạc.
- Độ dẻo – Khi ở dạng tinh khiết, bạch kim vô cùng dẻo và dễ uốn cong mà không bị gãy.
- Độ bóng – Bản thân bạch kim có vẻ ngoài sáng, lấp lánh và bóng tự nhiên là nhờ độ phản xạ ánh sáng rất tốt.
- Tính chất hóa học – Với các chất Axit như Axit Clohidric hay Axit Nitric thì kim loại pt không bị hòa toan mà còn có khả năng chống ăn mòn cao.
Trang sức bạch kim có gây dị ứng hay không?
Theo nhiều bài báo và thống kê, đa phần các kim loại dễ gây ra dị ứng thường là Niken, Coban, Crom, Đồng, Chì và Sắt. Trong đó Niken chiếm tỷ lệ cao nhất, khoảng 15 – 17% ở nữ giới và 3% ở nam giới. Ngược lại các kim loại như bạch kim, vàng, bạc nguyên chất, Paladi ít gây ra dị ứng hơn rất nhiều.
Bên trong các trang sức bạch kim thường chứa đến 95% Platin nguyên chất và các kim loại thường được sử dụng cùng cũng không thuộc các kim loại dễ gây dị ứng bên trên. Cùng với đặc tính ít bị hao mòn thì các trang sức bằng bạch kim luôn là sự lựa chọn hàng đầu để đeo hàng ngày.
Trang sức bạch kim có bị xỉn màu hay không?
Câu trả lời là có, bất kỳ trang sức nào dù tốt đến mấy thì sau một thời gian sử dụng đều có hiện tượng xỉn màu đen. Bạn nên nhớ rằng, trang sức làm từ bạch kim không đồng nghĩa là trang sức đấy sẽ 100% bạch kim mà là hỗn hợp bạch kim với một kim loại khác như vàng chẳng hạn.
Nhưng về cơ bản, hầu hết các chất kết hợp với bạch kim và cả bản thân Platin đều có đặc tính vô cùng tốt. Gần như trơ về mặt hóa học và độ bền vô cùng cao. Nên dù có xỉn màu một chút đi chăng nữa thì cũng rất dễ đánh bóng lại như mới. Đó là lý do mà các sản phẩm trang sức từ bạch kim rất được ưa chuộng trên thị trường.
Các hợp kim Platinum?
Như đã nói ở trên, Platin bản chất là một kim loại mềm chỉ với độ cứng ở mức 4 – 4.5 trên thang điểm Mohs. Nên khi ứng dụng vào đời sống, hợp kim Platin phổ biến hơn là Platin nguyên chất. Điều này giúp củng cố được độ cứng các tạo vật được làm ra.
Một số hỗn hợp kim loại Platin có thể kể đến như:
- 90% Platin + 10% Iridi.
- 80% Platin + 20% Paladi.
- 75% Platin + 25% Coban.
Hầu hết các hỗn hợp kim loại Platin đều chứa Platinum và Iridium. Hai kim loại này có độ cứng cao hơn Platinum khoảng 6.5, thường được sử dụng giống như một chút phụ gia giúp tăng độ cứng cho các hỗn hợp kim loại Platin.
Các kim loại như Paladi, Rutheni, Iridi đều thuộc nhóm Platin nên chúng đều có khả năng không phản ứng với hầu hết các hóa chất cũng như chông ăn mòn cao.
Với Coban, đây được xem là một kim loại có thể thay thế Platin. Chẳng những không thua kém Platin mà còn hơn hẳn về khả năng chống lại các Axit đậm đặc. Là một nguyên liệu vô cùng lý tưởng khi kết hợp với Platin tạo ra hợp kim.
Ứng dụng của bạch kim?
Trong ngành trang sức
Nhờ vào đặc tính vượt trội của mình, bạch kim đã và đang được ứng dụng phổ biến vào các ngành chế tác đồ trang sức, đồ mỹ nghệ, đồ trang trí cao cấp. Không chỉ là những chiếc vòng cổ, vòng tay, dây chuyền hay hoa tai mà ngay cả những chiếc dĩa cũng dùng bạch kim để trang trí.
Trong Y học
Bạch kim từ xưa đã được con người áp dụng vào trong y học khi điều chế thành công loại thuốc chống ung thư Cisplatin. Những năm gần đây, một số nhà khoa học Anh cũng đã tìm ra được hợp chất khác có khả năng tiêu diệt tế bào ung thư khi được kích hoạt bởi ánh sáng xanh.
Không dừng lại ở đó, bạch kim còn được sử dụng để chế tạo các thiết bị nha khoa, dụng cụ phẫu thuật hay máy trợ tím. Điều đó là nhờ vào đặc tính không dễ bị mài mòn và không phản ứng với dịch bên trong cơ thể.
Qua đây các bạn có thể thấy được phần nào tầm quan trọng của kim loại bạch kim trong nền y học của cả nhân loại. Có thể hướng tới một tương lai mà con người không còn phải e sợ các căn bệnh ung thư.
Trong Công nghiệp
Đối với các ngành công nghiệp đặc thù như hóa chất, hàng không vũ trụ, luyện kim hay chế tạo ô tô luôn đòi hỏi các nguyên vật liệu có độ bền cực cao và chịu được nhiệt tốt. Và bạn biết đấy, bạch kim có thể đáp ứng đủ các yêu cầu đấy và đặc biệt nó không bị oxy hóa.
Trong Nông nghiệp
Trong nông nghiệp, bạch kim chủ yếu được dùng làm chất xúc tác để cải thiện hiệu suất và nâng cao năng suất trong sản xuất các mặt hàng như phân bón, nhiên liệu (xăng, dầu,..).
Cách nhận biết bạch kim như thế nào?
Những đồ trang sức có tỉ lệ bạch kim nguyên chất 100% là vô cùng hiếm trên thị trường hiện nay. Đa phần các trang sức bạch kim đều được pha trộn với các kim loại quý khác như: Rutheni, Iridi, Paladi, Coban, Rhodi...
Thông thường trên các món trang sức sẽ đều thể hiện thông số hợp kim để tiện theo dõi, sẽ tùy vào tỷ lệ của Platin bao nhiêu thì món trang sức đó lại càng đắt tiền bấy nhiêu. Ví dụ như:
- 950 Plat – 950 Pt: Chứa 95% Platin và 5% hỗn hợp kim loại cứng khác.
- 800 Pt – 200 Pd: Chứa 80% Platin và 20% Paladi.
- 900: Chứa 90% Platin và 10% hỗn hợp kim loại cứng khác.
- Không có nhãn Platin: Chứa ít hơn 50% hàm lượng Platin bên trong.
Các đồ trang sức bằng Platin thường chứa hàm lượng Platin nguyên chất cao (từ 85 – 95%). Những hợp kim chứa tỷ lệ Platin nguyên chất thấp hơn 80% thì không được xem là bạch kim.
Cách bảo quản bạch kim đúng cách?
Mặc dù bản chất bạch kim có độ bền cao, chịu được nhiệt và không bị oxy hóa. Nhưng những điều đó không đồng nghĩa nó sẽ miễn nhiễm hết mọi thứ. Bản thân người sở hữu cũng cần phải chú ý và bảo quản thật kỹ.
Dưới đây là các lưu ý giúp bạn bảo quản bạch kim:
- Khi tham gia các hoạt động thể thao, ngoài trời nên tháo các trang sức bạch kim ra.
- Không để bạch kim tiếp xúc trực tiếp với lửa hay ở những nơi có nhiệt độ cao quá lâu.
- Bạch kim chỉ không hòa tan với một số Axit chứ không phải là tất cả. Vì thế tránh để bạch kim tiếp xúc với các chất hóa học, các chất tẩy rửa,..
- Hãy vệ sinh định kỳ tại nhà hoặc đem ra cửa hàng để bạch kim luôn trông như mới và bền lâu hơn.
- Khi không cần sử dụng đến hãy đặt bảo quản kỹ trông hộp và đặt nơi khô ráo.
Bảng giá Bạch Kim hiện nay?
Giá bạch kim bao nhiêu?
Các món đồ trang sức bằng kim loại quý hiếm thường có giá không cố định và sẽ lên xuống theo thời điểm. Nó phụ thuộc vào lượng cung và cầu, các yếu tố khác như giá xăng dầu, lạm phát, chính trị,… trên toàn cầu.
Tính tới thời điểm hiện nay thì giá bạch kim rơi vào 38,5 triệu VND/ lượng và theo nhiều chuyên gia nhận định đang có dấu hiệu tăng dần trong thời gian sắp tới.
Quy ước trong ngành kim hoàn:
- 1 chỉ = 3,75gr.
- 1 lượng = 1 cây = 10 chỉ.
- 1 chỉ = 10 phân.
- 1 phân = 0,375gr.
- 1 ly = 1/10 phân = 0,0375gr.
Yếu tố ảnh hưởng đến giá của bạch kim?
Yếu tố ảnh hưởng đến giá bạch kim
Nếu các bạn để ý, không chỉ trong vấn đề bản chất kim loại mà thậm chí ở cuộc sống đời thường. Những đồ vật, sự vật nếu được xếp thứ hạng thì bạch kim thường được xếp trên vàng. Sau đây là những lý do khiến bạch kim có giá trị cao như thế:
- Bạch kim là kim loại vô cùng quý hiếm, sản lượng khai thác mỗi năm chỉ rơi vào khoảng vài trăm tấn. Trong đó, 75% sản lượng bạch kim toàn cầu đến từ khu liên hợp ở Nam Phi.
- Với các đặc tính nổi trội của mình, bạch kim giúp cho các tạo vật trở nên quý giá hơn, sang trọng hơn, bền bỉ hơn so với các kim loại khác.
- Nếu đem so một miếng bạch kim có thông số kỹ thuật giống với một miếng vàng thì trọng lượng của Platin sẽ nặng hơn nhiều. Platin nặng hơn vàng 14k khoảng 60% và nặng hơn vàng 18k khoảng 40%.
- Trong các tạo vật bằng bạch kim thì Platin nguyên chất sẽ luôn chiếm hơn 80% so với các kim loại khác.
- Quy trình để làm ra các sản phẩm bạch kim đòi hỏi công cụ, thiết bị chuyên dụng. Không những vậy, các yếu tố về môi trường cũng như chuyên môn người chế tác cũng phải đạt tiêu chuẩn.
Trang sức làm từ bạch kim có ưu điểm gì?
Bạch kim là một kim loại rất bền. Trong quá trình sử dụng, Platinum sẽ không ngả vàng mà vẫn giữ nguyên màu sắc. Bạn chỉ cần thường xuyên lau chùi trang sức bạch kim để đảm bảo nó sẽ luôn giữ được độ sáng bóng như lúc mới mua. Bên cạch đó nó cũng có một số nhược điểm nhất định. Để hiểu hơn vấn đề này cùng theo dõi nội dung dưới đây nhé.
Có tính thẩm mỹ cao
Bản chất của bạch kim là một kim loại có màu xám trắng và phản quang rất tốt. Điều đó khiến cho các trang sức làm từ bạch kim cũng được hưởng theo đặc tính này và trở nên đẹp đẽ, sang trọng và quý phái hơn nhiều lần.
Làm nổi bật màu sắc, vẻ đẹp của kim cương
Tùy vào chất liệu của kim loại mà kim cương sẽ phản chiếu các màu sắc khác nhau. Khi kết hợp với Platin, những viên kim cương sẽ phản chiếu ánh sáng hơn gấp nhiều lần. Kim cương trắng sẽ trở nên lấp lánh hơn, kim cương vàng sẽ có sắc vàng nổi bật và óng ánh hơn…
Các vết khắc lâu phai
Với đặc tính nổi trội ít bị phai mòn và chịu ảnh hưởng từ môi trường, trang sức từ bạch kim chắc chắn sẽ là thứ giúp bạn lưu trữ những ký ức, những kỷ niệm đặc biệt lâu dài nhất.
Độ bền cao
Mặc dù bạch kim chỉ có độ cứng là 4 – 4,5 nhưng hỗn hợp Platin lại có độ cứng lên đến 6 hoặc hơn (theo thang Mohs). Khắc phục được độ bền của sản phẩm cộng với ưu điểm không bị mài mòn, những món trang sức như nhẫn bạch kim hay đá bạch kim dần trở thành lựa chọn hàng đầu để đeo hàng ngày.
Không gây dị ứng da
Các trang sức có giá thành mức trung bình thường sử dụng các kim loại như Niken là chủ yếu. Việc này gây ảnh hưởng không nhỏ đối với những người bị dị ứng da.
Thay vào đó hãy bắt đầu sử dụng các trang sức bằng bạch kim vì đây là một trong số các kim loại ít gây ảnh hưởng đến da. Nếu bạn là một người có làn da nhạy cảm thì đừng ngần ngại chi một số tiền lớn hơn để sở hữu nhé!
Nhược điểm trang sức làm từ bạch kim
Có giá thành cao
Vì độ quý hiếm của mình nên bạch kim còn được xem là một trong các kim loại đắt nhất trên thế giới. Thường giá một món đồ trang sức sẽ cao hơn khoảng 30% so với món đồ bằng vàng hay bằng các kim loại khác.
Yêu cầu bảo dưỡng định kỳ
Bản thân Platin không hoàn hảo đến mức mà không cần bảo dưỡng định kỳ. Sau một thời gian sử dụng bạn nên đến các cửa hàng để đánh bóng bằng vải mềm để loại bỏ các lớp gỉ, việc này sẽ giúp món trang sức của bạn lấy lại được vẻ đẹp vốn có.
Cách bảo quản và làm sạch trang sức từ bạch kim
Không phải vì chất lượng trang sức tốt mà bạn nghĩ nó sẽ không bị hư hại. Khi sử dụng trang sức làm từ bạch kim, bạn nên hạn chế tiếp xúc với các hóa chất nhiều nhất có thể. Nếu được thì khi không đi ra ngoài hãy cất nó trong một hộp hay túi vải mềm đựng trang sức.
Để giúp món trang sức của bạn luôn giữ được độ bóng và tươi mới thì có thể áp dụng các cách sau đây:
- Cách 1 – Cho trang sức vào một lọ nước ấm pha một chút dầu gội rồi dùng đũa khuấy nhẹ. Sau đó lấy trang sức ra để trên một tấm vải mềm khô cho ngấm hết nước. Cuối cùng dùng nỉ để đánh bóng lại trang sức.
- Cách 2 – Ngâm trang sức trong dung dịch hóa chất trong 1 phút (hóa chất này bạn có thể mua trực tiếp tại các tiệm kim hoàn hoặc siêu thị). Lấy trang sức ra, đặt trên vải mềm và lau khô. Tuyệt đối không đụng vào bề mặt của trang sức.
Lưu ý khi mua trang sức từ bạch kim
Trang sức được làm từ bạch kim luôn có mức giá rất cao. Cho dù bạn có đi đến những cửa tiệm lớn đi chăng nữa thì hãy nhớ lưu ý những điều sau đây:
- Hãy kiểm tra cửa hàng mà bạn muốn đến – Không phải cửa hàng nào có vẻ ngoài trông sang, trông đẹp đẽ thì sẽ làm việc minh bạch. Bạn hãy kiểm tra các đánh giá của cửa hàng trên Google hoặc trên các hội nhóm.
- Hãy chuẩn bị các câu hỏi trước khi mua để chắc chắn bản thân không bỏ xót điều gì. Ví dụ như chính sách đổi trả, chính sách thu mua, chế độ bảo hành,…
- Kiểm tra dấu xác nhận tiêu chuẩn của sản phẩm. Hãy chủ động hỏi người bán nếu không thấy.
So sánh bạch kim và các kim loại trắng phổ biến khác
Bạch kim so với vàng trắng
Về cơ bản thì bạch kim và vàng trắng có màu sắc rất giống nhau. Tuy nhiên, xét về mặt giá trị thì loại vàng này rẻ hơn nhiều so với bạch kim nguyên chất. Dưới đây là một số điểm khác biệt:
- Bạch kim là một kim loại có trong tự nhiên còn vàng trắng là một hợp kim. Trong vàng trắng sẽ bao gồm vàng vàng trộn với đồng hoặc Niken, tỉ lệ vàng bên trong chỉ chiếm 58%.
- Hợp kim vàng trắng thường sẽ được mạ bằng Rhodium, đây là nguyên liệu làm cho vàng trắng có màu trắng sáng. Nhưng sau một thời gian thì lớp này sẽ phai đi và phải mạ lại ít nhất mỗi năm một lần. Trong khi đó Platin có độ cứng hơn vàng gấp đến 4 lần nhưng không bị phai.
- Bởi vàng trắng là một hợp kim và trong đó có chứa thành phần dễ gây dị ứng Niken nên thường không được ưa chuộng bằng bạch kim.
Bạch kim so với bạc
Nếu bạn đã từng sử dụng các trang sức làm bằng bạc thì sẽ thấy trang sức rất mau bị xỉn màu và dễ hư hại. Khi sử dụng phải liên tục bảo dưỡng và đánh bóng để giúp bạc luôn trông như mới. Lý do duy nhất bạc được ưa chuộng là do nó có nhiều phân khúc và phù hợp với nhiều đối tượng.
Bạch kim so với Palady
Palady có thể nói là một phiên bản gần như hoàn hảo so với bạch kim. Các đặc tính của bạch kim như không gây dị ứng, không gỉ, không xỉn màu,… thì Palady đều có.
Xét về độ hiếm và chất lượng thì Palady nằm ở giữa bạch kim và vàng. Chính vì thế trong thời gian gần đây, Paladi thường được sử dụng để làm các món đồ trang sức với giá thành có phần rẻ hơn so với bạch kim.
Trên đây là toàn bộ những thông tin liên quan đến bạch kim là gì? mà Tintrangsuc đã tổng hợp. Hy vọng nó sẽ giúp ích cho các bạn trong quá trình tìm hiểu bạch kim là gì.
